Radom był pierwszym miastem byłego Królestwa Polskiego, czyli dawnego zaboru rosyjskiego, które stało się wolne w 1918 r.
Warszawa dopiero 10 dni później odzyskała niepodległość.
W nocy z 1 na 2 listopada 1918 r. w kamienicy przy ul. Szerokiej /obecnie to ulica Piłsudskiego/ powstał Tymczasowy Komitet Rządzący, tzw. Komitet Pięciu, na czele którego stanął Zygmunt Słonimski jako pierwszy Komisarz Rządu Polskiego w Radomiu. To był początek tzw. Republiki Radomskiej, która istniała tylko siedem dni.
2 listopada 1918 r. przejęcie władzy nad Radomiem przez tzw. Komitet Pięciu. Wydarzenie to miało charakter pokojowy, gdyż Austriacy sprawujący do tej pory rządy w Radomiu nie stawiali oporu w trakcie rozbrajania ich wojska w koszarach. Również gen. Józef Kwiatkowski, dotychczasowy komendant Radomia z nadania austriackiego, nie utrudniał przejęcia władzy przez Komitet. Zygmunt Słonimski, któremu towarzyszył znany w Radomiu działacz niepodległościowy dr Stanisław Kelles- Krauz, pierwsze przemówienie do mieszkańców Radomia w imieniu polskiej władzy wygłosił właśnie z balkonu gmachu przy ulicy Żeromskiego53, gdzie mieściła się komenda austriacka, obecne urzęduje tu Prezydent Miasta Radomia.
3 listopada 1918 r. Tego dnia odbyła się msza św. za Ojczyznę w Kościele NMP, obecnej Katedrze Radomskiej a następnie wojsko i urzędnicy radomscy złożyli przysięgę na wierność polskiemu rządowi. Niezwykle ważnym wydarzeniem był więc kobiet radomskich w kinie Cristal, które domagały się praw obywatelskich i politycznych dla polskich kobiet w przyszłej konstytucji niepodległego Państwa Polskiego. Wiec został zorganizowany przez działaczki radomskie z Marią Kelles-Kraus na czele. W mieście wszystkie instytucje przejmowali Polacy z austriackich rąk, min. kolej. Pierwszy pociąg polski wyjechał tego dnia z Radomia do Skarżyska. Młodzież radomska była bardzo zaangażowana w te działania, z bronią w ręku pełniła funkcje wartownicze i porządkowe w mieście.
4 listopada 1918 r. została utworzona w Radomiu Milicja Ludowa. Jej twórcą był Józef Grzecznarowski późniejszy prezydent Radomia.
8 listopada 1918 r. Republika Radomska podporządkowała się Rządowi Lubelskiemu. W ten sposób Radomianie wsparli rząd, który jednoczył lokalne ośrodki władzy na terenie całego kraju i chciał stworzyć jeden centralny rząd polski. Był to radomski wkład w tworzenie państwowości polskiej, Rząd Lubelski z kolei podporządkował się Józefowi Piłsudskiemu, późniejszemu Naczelnikowi Państwa Polskiego.
9 listopada 1918 r. odbyła się druga przysięga wojska, urzędników i Milicji Ludowej, tym razem na wierność Rządowi Lubelskiemu
Barbara Kobylska